BATMAN İLİ KÜLTÜR ENVANTERİ PROJESİ HAKKINDA
BATMAN İLİ KÜLTÜR ENVANTERİ PROJESİ HAKKINDA
ÖNSÖZ
Asırlar boyu pek çok medeniyete ve
uygarlığa ev sahipliği yapmış kadim Anadolu'nun güzide yerlerinden birisi olan
Batman ili, gerek sahip olduğu iklim özellikleri gerekse coğrafi konumunun
sağladığı birçok avantajla antik dönemden günümüze kültürel etkileşimin en
canlı yaşandığı bir bölge olarak büyük bir kültürel mirasa ev sahipliği
yapmaktadır.
Uzmanların Üst Paleolitik Çağ diye
adlandırdıkları, günümüzden yaklaşık 15.000 yıl öncesine dayanan bir yerleşim
yeri olması sayesinde Batman ili, resimli kaya sığınaklarından kayaya oyulmuş
mescitlere, kalelerden mezar taşlarına kadar insanlığın bir anlamda hikâyesine
de tanıklık etmektedir. Gelecek kuşakların bu tarihi zenginliği ve kültürel
mirası tanımaları ve aynı zamanda insanlığın ortak mirası olan bu hikâyeyi
kayıt altına alarak geleceğe yönelik yapılacak çalışmalara da ışık tutması
amacıyla 2017 yılında başlatılan çalışmaların ürünü olarak elinizde tutmuş
olduğunuz üç ciltten oluşan ve içerisinde 1800 adet tarihi ve kültürel değeri
barındıran "Batman İli Kültür Envanteri" adlı eser ortaya çıkmıştır.
Daha önce Türkçe olarak okurların
hizmetine sunulmuş olan bu kıymetli eserin yalnızca ülkemiz okurlarıyla sınırlı
kalmaması, gerek Batman ilinin gerekse ülkemizin tarihi ve kültürel
zenginliğinin uluslararası kamuoyuyla da paylaşılması adına bu defa İngilizce
çevirisi yapılarak yabancı okurların da hizmetine ve bilgisine sunulmaktadır.
Tarihin ve insanlığın hikâyesinin
bir kısmını kayıt altına alan bu değerli çalışmanın ortaya konmasında emek ve
çaba sarf eden herkese en kalbi şükranlarımı sunuyor, çalışmanın hem Batman
ilinin hem de ülkemizin kültürel zenginliğine ve gelecekte yapılacak olan
çalışmalara katkı sağlamasını diliyorum.
Batman İli Kültür Envanteri Projesi, Batman Valiliği ile Batman Üniversitesi’nin imzaladığı bir protokolle Mayıs 2015 - Kasım 2016 tarihleri arasında yürütülerek tamamlanmıştır.
Proje, Batman Valiliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Türk Tarih Kurumu Bilimsel Araştırma ve Proje Destekleme’nin maddi destekleriyle, Batman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün başkanlığında, Batman Üniversitesi’nden Prof.Dr. Gülriz KOZBE’nin bilimsel danışmanlığı ve koordinatörlüğünde gerçekleştirilmiştir.
Merkez, Hasankeyf, Beşiri, Kozluk, Sason ve Gercüş ilçelerinde sürdürülmüştür.
Proje kapsamında yaklaşık 1800 adet kültür varlığı yazılı ve görsel olarak belgelenmiştir.
Çalışmalarımız, Arazi ve Ofis ekibi olarak iki ana koldan yürütülmüştür. Arazi ekibimiz çoğu Arkeolog olmak üzere, Sanat Tarihçisi, Coğrafyacı, Harita Teknikeri, Batman Müzesi Müdürlüğü’nden Müze Araştırmacıları ve Uzmanları, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü personeli ile bazı ilçelerde (Kozluk, Gerçüş ve Sason) bize katılan mihmandarlardan oluşmaktadır.
- Prof. Dr. Gülriz KOZBE Batman Üniversitesi
- Akarcan GÜNGÖR Uzman (Batman Üniversitesi)
- Hazal Ceylan ÖZTÜRKER Araştırma Görevlisi (Batman Üniversitesi)
- Muhammet Erşed TOKAT Araştırma Görevlisi (Batman Üniversitesi)
- Yunus AKGÜN Arkeolog
- Habip UÇAR Arkeolog
- Fatih BAYTAROĞLU Arkeolog
- Süleyman ÜNLÜ Arkeolog
- Mikail DEMİRKOL Arkeolog
- Ahmet AVCI Arkeolog
- Ali AKTAN Arkeolog
- Ömer BALKA Arkeolog
- Özcan ÇİÇEK Arkeolog
- İbrahim ÇAKMAK Sanat Tarihçisi
- Çimen TURAN Sanat Tarihçisi
- Saadet ESMERAY Sanat Tarihçisi
- Alaadin AL Coğrafyacı
- Mehtap CEYRAN Büro Elemanı
- Selmete GÜMÜŞTEN Büro Elemanı
- Erkan BARLIK Mihmandar (Kozluk ilçesi için)
- Bahattin DURMAZ Mihmandar (Gerçüş ilçesi için)
- Ekrem AKTAŞ Mihmandar (Sason ilçesi için)
- Feyzettin AYDIN Mihmandar (Sason ilçesi için)
- Osman KASIMOĞLU Şoför
- İmran PİLATİN Şoför
- Halit TÜMENCİ Şoför
- Mehmet Emin EGE Harita Teknikeri (Batman Tapu Müdürlüğü)
- Emrah KARAKOÇ Harita Teknikeri (Batman Tapu Müdürlüğü)
- Alaadin ATMACA Harita Teknikeri (Batman Tapu Müdürlüğü)
- M. Cabir ALPER Müze Araştırmacısı (Batman Müzesi Müd.)
- Şehmuz Genç Müze Araştırmacısı (Batman Müzesi Müd.)
- Ömer BARIŞ Sanat Tarihçisi (Batman Müzesi Müd.)
- Cemal ÇİFTÇİ Arkeolog (Batman Müzesi Müd.)
- Nezir ARI Arkeolog (Batman Müzesi Müd.)
- Ömer URAL Arkeolog (Batman Müzesi Müd.)
- Abdülkadir EKMEN Sanat Tarihçisi (İl Kültür Ve Turizm Müd.)
Arazi ekibi, mülki idare bölümleri doğrultusunda alt bölgelere ayrılan Batman ilinin istisnasız tüm ilçe, belde ve köylerinde kültür varlıklarının belgelemesini yaparken; ofis ekibi, arazide belli bir formatta tarafımızca hazırlanmış fişlere elle yazarak kayıt altına alınan yazılı ve görsel verileri daha sonra dijital ortama aktarmıştır. Belgeleme, Avrupa Konseyi Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Anıt/Sit Fişleri’nin şablonları esas alınarak FileMaker adlı veri tabanı programıyla tarafımızca oluşturulmuş fişlere yapılmıştır. Kültür varlıkları, söz konusu Anıt ve Sit fişlerinde türü, konumu, plan ve mimari özellikleri, malzeme ve teknik, süsleme, kitabe, tarihlendirme, koruma ve mülkiyet durumu gibi alt başlıklar altında ana hatları ile tanıtılmıştır. Adı geçen tanımlar dışında fişlerde, kültür varlığının konumunu gösterir görsel, tümünde olmamakla birlikte kaya konut ve kaya mezarların çoğunda mimari plan ve kesit çizimleri ve tanıtıcı nitelikte olan üç-dört adet fotoğraf verilmiştir. Kültür varlığının konumu, arazide yerinde alınan GPS değerleriyle ya Google Earth adlı yazılımdan elde edilen uydu görüntüleri yardımıyla ya da Batman Tapu Müdürlüğü’nde Mekansal Gayrimenkul Sistem (MEGSİS) üzerinden kadastral paftalarda yapılan krokileştirmeyle belgelenmiştir.